Samenwerken is niet altijd even eenvoudig. Over het algemeen hebben succesvolle samenwerkingen tussen zakenpartners de neiging om te worden gekenmerkt door een duidelijk begrip van elkaars rollen en verantwoordelijkheden, goede communicatie, gedeelde waarden en doelen, en een sterke focus op het opbouwen van vertrouwen en wederzijds respect.
Er zijn echter verschillende studies en enquêtes uitgevoerd die enig inzicht bieden in het succespercentage van samenwerkingen tussen zakenpartners. Bijvoorbeeld, een studie gepubliceerd in de Harvard Business Review van 2016 waarin werd gesteld dat ongeveer 65% van de startups uiteindelijk faalde als gevolg van interne factoren, waaronder conflicten tussen zakenpartners.
Veel ondernemers beginnen uit enthousiasme hun business samen, richten een BV op en gaan aan de slag. Om vervolgens daarna een keer na te denken over diverse afspraken terwijl de aandelen al verdeeld en in het bezit zijn van de diverse partners. Het gebeurt ook regelmatig dat partners discussie krijgen en uit elkaar willen, maar dan helemaal niets geregeld hebben. En dan kan het goed in de papieren lopen en zeer frustrerend worden.
Ik ben van mening dat je dit wilt voorkomen en dat je vóórdat je gaat tekenen bij de notaris voor het oprichten van een gezamenlijke vennootschap goede afspraken met elkaar maakt. Ik doel hierbij op een goede vof of aandeelhoudersovereenkomst. Hieronder geef ik je enkele tips.
14 bespreek- & aandachtspunten partnership
1. Wat is het doel van de samenwerking en wat zijn de doelstellingen van de onderneming? Het is belangrijk om een gedeeld begrip te hebben van de visie en missie van de onderneming, evenals van de doelen op korte en lange termijn.
2. Wat is de verdeling van aandelen tussen de oprichters? Hoeveel aandelen krijgt elke oprichter en hoe worden deze aandelen verdeeld? Dit is belangrijk om een eerlijke en evenwichtige verdeling van de eigendom van de onderneming te waarborgen.
3. Welke rollen en verantwoordelijkheden hebben de oprichters binnen de onderneming? Wie is verantwoordelijk voor welke aspecten van de onderneming, zoals financiën, marketing en operationele zaken?
4. Hoe wordt de besluitvorming binnen de onderneming georganiseerd? Welke beslissingen vereisen unanimiteit en welke kunnen worden genomen met een meerderheid van stemmen? Hoe worden de stemrechten verdeeld tussen de aandeelhouders? Hoe ga je om met een impasse als je het niet met elkaar eens kunt worden.
5. Wat spreek je af over het doen van bepaalde investeringen of uitgaven boven een bepaald bedrag? Bij welke besluiten wil je altijd overeenstemming? Denk hierbij aan het afsluiten van grote verkoop- of inkoopcontracten, huurcontracten of het aannemen van (duur) personeel.
6. Welke financieringsstructuren worden gebruikt om de onderneming te ondersteunen? Wie zal de initiële financiering verstrekken en hoe zal de onderneming in de toekomst worden gefinancierd? Wat is de verwachte cash burn en hoe wordt hiermee omgegaan?
7. Wat spreek je af inzake het dividendbeleid. Het kan goed zijn om samen afspraken te maken over een bepaald percentage van de winst dat je altijd als buffer en/ of investering in groei gebruikt. Uiteraard moet je voordat je dividend een winstuitkeringstoets doen. Dit kun je met je accountant bespreken.
Ik regel altijd vooraf, hoe ik later goed uit elkaar kan gaan. - Louis van Gaal
8. Wat gebeurt er als een oprichter de onderneming wil verlaten? Hoe wordt de waarde van de aandelen bepaald en hoe worden deze aandelen overgedragen aan de resterende oprichters?
9. Wat gebeurt er als de onderneming wordt verkocht? Hoe wordt de waarde van de onderneming bepaald en hoe wordt de opbrengst verdeeld tussen de aandeelhouders? Denk hierbij aan een good leaver (afscheid in harmonie), bad leaver (een partner levert niet wat is afgesproken of schaadt anderszins de onderneming) of een no leaver. Die laatste wordt weleens vergeten maar houdt kort gezegd in dat je afspreekt of je partner de aandelen nog mag houden als deze de onderneming verlaat/ niet meer actief is of dat hij ze dan moet aanbieden aan de andere partners. In sommige afspraken zie je terug dat er altijd moet worden aangeboden, in andere gevallen hoeft dat na een aantal jaar niet meer. In dat geval heb je een aandeelhouder die wel stem- en winstrecht heeft, maar niets meer bijdraagt. Iets om goed over na te denken.
10. Wat zijn de afspraken met betrekking tot het behoud en de bescherming van intellectuele eigendomsrechten? Hoe worden eventuele geschillen opgelost en wat zijn de kosten hiervan?
11. Het is ook goed om na te denken over drag along en tag along. Een drag along is een clausule in een aandeelhoudersovereenkomst die een aandeelhouder verplicht om zijn of haar aandelen te verkopen als de meerderheid van de andere aandeelhouders dat ook doen. Het idee hierachter is dat als een meerderheid van de aandeelhouders wil verkopen, zij de minderheidsaandeelhouders kunnen "meeslepen" in de verkoop, zelfs als deze minderheidsaandeelhouders het er niet mee eens zijn.
Een drag along kan nuttig zijn bij de verkoop van een bedrijf, omdat het kan helpen om de verkoop te vergemakkelijken en de verkoopprijs te maximaliseren door het voor kopers aantrekkelijker te maken om het hele bedrijf te kopen in plaats van alleen bepaalde delen ervan.
Het is echter belangrijk om op te merken dat een drag along-clausule soms controversieel kan zijn, omdat het minderheidsaandeelhouders kan dwingen om te verkopen tegen hun wil of zonder de best mogelijke prijs te krijgen. Daarom is het belangrijk dat alle aandeelhouders zorgvuldig overwegen of zij een drag along-clausule in hun aandeelhoudersovereenkomst willen opnemen en dat zij ervoor zorgen dat de clausule op een eerlijke en evenwichtige manier is opgesteld.
Een tag along is een clausule in een aandeelhoudersovereenkomst die minderheidsaandeelhouders beschermt wanneer een meerderheidsaandeelhouder zijn of haar aandelen verkoopt aan een derde partij. Als de meerderheidsaandeelhouder besluit om zijn of haar aandelen te verkopen, geeft de tag along-clausule minderheidsaandeelhouders het recht om mee te verkopen en hun aandelen tegen dezelfde voorwaarden te verkopen als de meerderheidsaandeelhouder.
12. Wat ook vaak wordt opgenomen in een dergelijke overeenkomst is dat er op de aandelen geen pandrecht of vruchtgebruik kan worden gevestigd zonder toestemming van alle andere aandeelhouders. Hiermee voorkom je later mogelijke nare verrassingen.
13. Uiteraard wordt er in zo’n overeenkomst ook een en ander over onderlinge geheimhouding afgesproken.
14. Naast deze afspraken kan het bij partnership raadzaam zijn om na te denken over zaken als risicoprofiel, zit je erin voor geld nu (inkomen) of geld straks (waarde). Daarnaast is het interessant om zowel je eigen profiel als dat van je partner(s) te testen en bespreken. Dit kan met bijvoorbeeld met testen als Lifo, Disc of ODC. Met name bij die laatste heb ik hele bijzondere dingen zien gebeuren.
Het is aan te raden om juridisch advies in te winnen bij het opstellen van de overeenkomst om ervoor te zorgen dat alle afspraken en verplichtingen rechtsgeldig zijn en passen bij de belangen van alle partijen. Men denkt vaak dat dit een standaardovereenkomst is, maar het betreft elke keer toch weer een stuk maatwerk.
Loop jij hier nou ook tegenaan? We denken samen met onze legal partners graag eens met je mee.
